Wypadki przy pracy zdarzają się w każdym sektorze gospodarki. Według statystyk do największej ilości wypadków dochodzi w przemyśle. Statystyki GUS z 2018 r. wskazują, że najczęstszą ich przyczyną (60,2%) są nieprawidłowe zachowania poszkodowanych. Do wypadków najczęściej dochodziło, gdy poszkodowani przemieszczali się po zakładzie pracy - 36,2%.
Definicja wypadku przy pracy
Zgodnie z art. 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
- podczas lub w zwiaązku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
- w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy, a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Ponadto, należy zauważyć, iż na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:
- w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż wyżej określone, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań;
- podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;
- przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.
Za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas:
- uprawiania sportu w trakcie zawodów i treningów przez osobę pobierającą stypendium sportowe;
- wykonywania odpłatnie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;
- pełnienia mandatu posła lub senatora, pobierającego uposażenie;
- odbywania szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego dorosłych lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy przez osobę pobierającą stypendium w okresie odbywania tego szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego dorosłych lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy na podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy lub przez inny podmiot kierujący, pobierania stypendium na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych;
- wykonywania przez członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych oraz przez inną osobę traktowaną na równi z członkiem spółdzielni w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, pracy na rzecz tych spółdzielni;
- wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;
- wykonywania pracy na podstawie umowy uaktywniającej, o której mowa w ustawie z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. nr 45, poz. 235);
- współpracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;
- wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;
- wykonywania zwykłych czynności związanych ze wspołpracą przy prowadzeniu działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;
- wykonywania przez osobę duchowną czynności religijnych lub czynności związanych z powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi;
- odbywania służby zastępczej;
- nauki w Krajowej Szkole Administracji Publicznej przez słuchaczy pobierających stypendium;
- wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym osoba pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje ona pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy;
- pełnienia przez funkcjonariusza celnego obowiązków służbowych.
W ramach wypadków przy pracy wyrózniamy:
- śmiertelny wypadek przy pracy, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku;
- ciężki wypadek przy pracy, na skutek którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej, inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu;
- choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu;
- trwała choroba psychiczna;
- całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie, trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała;
- wypadek zbiorowy, o którym można mówić w chwili, gdy w wyniku tego samego wypadku ucierpiały co najmniej dwie osoby.
Najczęstsze rodzaje wypadków, do których dochodzi w magazynach i udzielanie pierwszej pomocy
a) Przygniecenia – przez wózki widłowe, samochody ciężarowe, suwnice, przewrócone regały, rampy, bramy i inne.
Jeśli do wypadku doszło na naszych oczach to należy odsunąć od poszkodowanego przedmiot, który go przygniótł. Jeżeli ciężar jest duży (kilka ton), to warto zastanowić się, czy zdejmując przedmiot nie pogorszymy stanu poszkodowanego. Może tak się stać szczególnie wtedy, gdy ciężar spoczywa na ważnych organach, takich jak wątroba, żołądek. W razie potrzeby warto zaopatrzyć przygniecionego w opaskę uciskową, która zatrzyma ewentualny krwotok wewnętrzny. W przypadku, gdy osoba została przygnieciona przez znaczny ciężar i pozostawała pod jego naciskiem dłużej niż 3-5 minut to nie należy zdejmować ciężaru, ponieważ można doprowadzić do tzw. zapaści. Podczas przygniecenia w pierwszej fazie dochodzi do zwiększenia ciśnienia w naczyniach. Po kilku minutach, organizm dążąc do samoregulacji, spróbuje wyrównać ciśnienie. Jeżeli ciężar nagle zostanie usunięty to ciśnienie automatycznie spadnie, doprowadzając często do utraty przytomności, która z kolei może okazać się fatalna w skutkach.
b) Upadki z wysokości i odpadnięcia (zawiśnięcia w uprzęży)
Przede wszystkim poszkodowanego nie należy pochopnie ruszać po takim wypadku. Nie zmieniamy pozycji osoby poszkodowanej, jeśli jej życiu nie zagraża niebezpieczeństwo. Podczas upadku może dojść do uszkodzeń kregosłupa, a ewentualna zmiana pozycji może się wiązać z ryzykiem przerwania ciągłości rdzenia kręgowego. Jedynymi odstępstwami od tej zasady są nagłe stany zagrożenia życia, takie jak np. brak tętna lub/i oddechu, masywny krwotok itp.
c) Pochwycenia przez maszynę
W magazynach mamy wiele maszyn: od wózków widłowych do przenośników taśmowych po suwnice. Każda z tych maszyn może pochwycić człowieka i podnieść go, przewrócić, zrzucić z wysokości lub uwięzić. W razie pochwycenia należy maszynę natychmiast wyłączyć. Po ocenie sytuacji należy podjąć decyzję, czy natychmiast uwolnić człowieka, a jeśli tak to w jaki sposób to zrobić (jeżeli pochwycony został podniesiony na znaczną wysokość, lub przygnieciony do ściany, podłoża lub innej części maszyny, należy działać bardzo ostrożnie i rozważnie).
d) Amputacje urazowe
Po amputacji należy założyć opaskę uciskową kilka centymetrów od miejsca przecięcia i najlepiej napisać długopisem lub flamastrem na skórze godzinę założenia opaski (będzie to nieoceniona wskazówka dla służb medycznych). [Uwaga! W przypadku ran ciętych stosujemy opatrunek uciskowy na ranę, a nie opaskę uciskową]. Co zrobić z odciętą kończyną? Owinąć w czysty opatrunek, następnie szczelnie zawinąć w folię i włożyć do zimnej wody. W przypadku, gdy dysponujemy płuczkami do oczu na pyły z solą fizjologiczną 0,9%, można odcięty kawałek ciała zanurzyć w takim naczyniu i przekazać służbom medycznym.
Jak postępować, gdy na terenie zakładu pracy dojdzie do wypadku? Co zrobić kiedy zawiodą środki ochronne, system szkoleń, organizacja pracy? Kiedy chwilowo zostanie zaburzona percepcja pracownika? W takich sytuacjach wiedza nt. tego jak postępować okazuje się być nieoceniona.
Istotna uwaga – zanim jeszcze dojdzie do wypadku i podejmiemy konkretne działania powypadkowe, musimy mieć przygotowane odpowiednie zaplecze. To jak wiadomo należy przygotować jeszcze na etapie wdrażania prewencji.
Kolejność działań po wypadku jest następująca:
- ocena sytuacji (obejść miejsce, obejrzeć teren, przygotować plan działania z uwzględnieniem możliwości: organizacyjnych, technicznych i ludzkich);
- zabezpieczenie miejsca zdarzenia (pod względem zarówno bezpieczeństwa ratowników i poszkodowanych oraz zabezpieczenia ewentualnych dowodów i przyczyn powstania wypadku);
- udzielenie pierwszej pomocy przedmedycznej (po uwzględnieniu miejsca zdarzenia, czynnika urazogennego, uszkodzeń ciała, ilości poszkodowanych etc.);
- powiadomienie służb ratowniczych (podanie adresu [bramy wjazdowej/klatki schodowej/kodu wejściowego; powiadomić ochronę na bramie/wysłać osobę, która pokieruje służby do miejsca zdarzenia], liczba i stan poszkodowanych, wiek, płeć, podać numer zwrotny, odłożyć słuchawkę po wyraźnym poleceniu dyspozytora);
- oczekiwanie na pomoc specjalistyczną i opieka nad poszkodowanymi (opieka fizyczna i psychiczna; tu rozmowa często pomaga w równej mierze co profesjonalna pomoc);
- powiadomienie pracodawcy (telefonicznie powiadomić pracodawcę, przedstawiciela pracodawcy lub managera o:crodzaju i miejscu zdarzenia, poszkodowanych, stratach materialnych, środkach technicznych i zasobach ludzkich, potrzebnych do zabezpieczenia miejsca wypadku);
- przekazanie poszkodowanych służbom specjalistycznym (w tym informacji o stanie poszkodowanych, opaskach uciskowych, numerach ICE[2] oraz innych danych, które mogą okazać się pomocne podczas ratowania życia);
- oględziny miejsca zdarzenia (pod względem przygotowania dokumentacji powypadkowej - zdjęcia, filmy);
- podjęcie działań naprawczych (zalecenie powypadkowe, w razie potrzeby od razu wdrażane w życie.
Źródła:
https://www.automatyka.pl/artykuly/wypadki-przy-pracy-w-przemysle-co-nalezy-robic-146205-6
https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-wypadek-przy-pracy-co-robic